Μιλάω για αληθινούς καλλιτέχνες και πολιτικούς

            Ο καλλιτέχνης για να μιλήσει στον κόσμο έχει τη φωνή του, το κορμί του, τα χέρια του, τα πόδια του. Μ’ αυτά μπορεί να ερμηνεύσει ένα ρόλο, να παίξει μουσικά όργανα, να χορέψει και να τραγουδήσει. Ο πολιτικός έχει μόνο τη φωνή του. Μ’ αυτή μπορεί να μιλάει, να μιλάει, να μιλάει και να μιλάει.

            Και οι δύο χρησιμοποιούν πολύ το μυαλό. Ο πρώτος για να δημιουργήσει έργα τέχνης με τα οποία θα ακονίσει την ευαισθησία των ανθρώπων και θα τους ανυψώσει πνευματικά. Ο δεύτερος για να διαστρεβλώσει, να εξαπατήσει, να εκμεταλλευτεί και να ξεγελάσει με σκοπό να αποκτήσει εξουσία και δύναμη. Μιλάω φυσικά για αληθινούς καλλιτέχνες και πολιτικούς. Θα συγκρίνω μόνο μια ειδικότητα από τους καλλιτέχνες, αυτή των ηθοποιών. Κοινό σημείο και των δύο είναι ότι η δουλειά τους είναι πολιτική. Ο ηθοποιός για να πείσει τον άνθρωπο πως αν δεν αγωνιστεί δεν πρόκειται να δει άσπρη μέρα, ο πολιτικός για να μας βεβαιώσει ότι χωρίς αυτόν είμαστε χαμένοι. Έχουν κι άλλο κοινό σημείο, τη μίμηση. Στον ηθοποιό χρησιμεύει για να υποκριθεί τα αισθήματα κάποιου άλλου και αυτό λέγεται υποκριτική. Στον πολιτικό για να κρύψει από τους άλλους τις πραγματικές του σκέψεις και αυτό λέγεται υποκρισία. Και οι δύο εργάζονται σε αίθουσες που να προσφέρονται για επίδειξη του υποκριτικού τους ταλέντου. Στη μία υπερασπίζεται η ανθρώπινη υπόσταση και στην άλλη τσαλακώνεται. Στην πρώτη διδάσκεται ο σεβασμός στον άνθρωπο και στην άλλη ότι ο άνθρωπος είναι απλώς μια μονάδα εκμετάλλευσης.

            Ένας ηθοποιός μπορεί να υποδυθεί τον πολιτικό, αλλά δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιήσει τις μεθόδους του, επειδή είναι απαραίτητο, πάνω στη σκηνή, να είναι γνήσιος. Αντίθετα ένας πολιτικός δεν επιτρέπεται ποτέ να είναι γνήσιος επειδή τότε δεν θα γίνει πιστευτός από κανέναν. Μιλάω βέβαια για αληθινούς καλλιτέχνες και πολιτικούς. Η γνησιότητα της τέχνης και η γνησιότητα της πολιτικής είναι δύο άσχετες μεταξύ τους έννοιες. Η μία καθορίζει ένα λειτούργημα ενώ η άλλη σηματοδοτεί ένα επάγγελμα. Αν ηθοποιοί και πολιτικοί αντάλλασσαν μεταξύ τους επαγγέλματα τότε θα είχαμε, λόγω ιδιοσυγκρασίας, έναν θίασο πολύ κακών ηθοποιών από τη μια και μια πολύ αποτυχημένη κυβέρνηση από την άλλη. Παρ’ όλα αυτά τα θέατρα διαθέτουν πολύ καλούς θιάσους που, σεβόμενοι το λειτούργημά τους, κάνουν σωστή πολιτική, ενώ η Βουλή διαθέτει πολύ κακούς θιάσους που, περιφρονώντας τον πολίτη, δίνουν πολύ κακές παραστάσεις.

            Με αυτά τα δεδομένα μπαίνει λοιπόν το ερώτημα: μπορεί ένας πραγματικός καλλιτέχνης να λειτουργήσει σαν πολιτικός; Από τη μια δηλαδή να μιλάει στους θεατές για την αλήθεια, το δίκαιο και την τιμιότητα και από την άλλη να γεμίζει τους πολίτες με διάφορα ψέματα για να τους πείσει να τον διατηρήσουν στην εξουσία; Κάθε βράδυ να διδάσκει στους θεατές πώς να αντιστέκονται στη διεφθαρμένη εξουσία και την άλλη μέρα να την χρησιμοποιεί για να υπογράφει την καταδίκη των χθεσινών του θεατών; Πότε θα είναι συνεπής με τον εαυτό του; Όταν ερμηνεύει τον Ιούλιο Καίσαρα και τη Μπλανς Ντυμπουά ή όταν υπογράφει κάποιο επαίσχυντο μνημόνιο; Κι αν μπορεί να το κάνει, τότε τι ανάγκη έχουμε από έναν καλό ηθοποιό που μισεί τους συνανθρώπους του; Τι χρειάζεται η πνευματική τροφή όταν την επόμενη στιγμή σκοτώνεις αυτόν που τάϊσες;

            Κάπου, αγαπητοί φίλοι και συνάδελφοι, έχουμε μπερδέψει τα πράγματα. Ή θα μείνετε πάνω στη Σκηνή και θα υπερασπιστείτε τον Άνθρωπο ή θα πάτε στη Βουλή και θα τον εξοντώσετε. Αυτό κάνουν αυτοί οι δύο χώροι. Αν επιθυμείτε να προσφέρετε, προτιμήστε τον δικό σας χώρο. Έχει μεγάλες δυνατότητες  και τεράστιες ανάγκες – αρκεί να τις διαπιστώσετε – και πιθανόν να νιώσετε περισσότερο αρμόδιοι για την εξυγίανσή του παρά για την εξυγίανση της Βουλής. Ίσως μαζί με τη δική του εξυγίανση να υπάρχουν περισσότερες ελπίδες να εξυγιανθεί κι αυτή. Όσοι πιστέψατε ότι από τα βουλευτικά έδρανα μπορείτε να προσφέρετε κάτι, πιστεύω ότι σας αποδείχτηκε πως όχι μόνο δεν μπορείτε να καθαρίσετε την κόπρο του Αυγείου, αλλά αντίθετα συμμετείχατε, άθελά σας ελπίζω, στη διατήρησή της. Αφήσατε να σας χρησιμοποιήσουν για τους δικούς τους ιδιοτελείς επικοινωνιακούς λόγους, πιστεύοντας ότι υπηρετείτε την Πατρίδα. Νομίζετε ότι ασχολείστε με τα Κοινά όταν ξέρετε ότι τα Κοινά είναι προαποφασισμένα και τελεσίδικα. Κολακεύεστε ότι γινόσαστε σημαντικοί τροχοί της αμάξης, αλλά γνωρίζετε ότι την πορεία αυτής της άμαξας δεν μπορείτε να την ελέγξετε ούτε στο ελάχιστο. Ποιος άραγε μπορεί να καυχηθεί ότι κατάφερε να αποτρέψει μια λανθασμένη απόφαση που πήρε ο Αρχηγός και οι Βαρόνοι του Κόμματος, αυτοί οι άθλιοι υποκριτές, οι εραστές της συναλλαγής και της ρεμούλας, οι διεφθαρμένοι υπαλληλίσκοι κάθε μεγαλοεισοδηματία; Ποιος από σας θα μας εξηγήσει πώς πήγε το χέρι σας και υπογράψατε το αισχρό ξεπούλημα της Ελλάδας για το πνεύμα της οποίας κάνετε Τέχνη; Και εν τέλει, ποιος από σας μπορεί να ισχυριστεί ότι πρόσφερε το παραμικρό, πέρα από την εκμετάλλευση και μόνο του ονόματός του για διαφημιστικούς λόγους προς όφελος του Κόμματος(ή μήπως και δικό σας;…). Μα, στο θεό σας, τι δουλειά έχετε εσείς, πνευματικοί άνθρωποι, δίπλα στον κάθε τσόγλανο; Θέλετε να βοηθήσετε τη χώρα; Την απάντηση την έδωσε ο Βουρνάς όταν τον καιρό της δικτατορίας τον ρωτήσανε κάποιοι φοιτητές πώς μπορούνε να βοηθήσουνε την πατρίδα. Τους ρώτησε τι επιστήμη σπουδάζουνε και μετά τους είπε «ε, λοιπόν, για να βοηθήσετε την πατρίδα, κοιτάχτε να γίνετε καλοί γιατροί, καλοί νομικοί, καλοί καλλιτέχνες, καλοί οικονομολόγοι, καλοί αρχιτέκτονες. Απ’ αυτό έχει ανάγκη η πατρίδα!». Ας αποφασίσουμε λοιπόν: καλοί καλλιτέχνες ή ασήμαντοι πολιτικοί; Μην αναφερθείτε σε κάποιες σπάνιες εξαιρέσεις. Απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Και να μην ξεχνιόμαστε. Μιλάω για αληθινούς καλλιτέχνες και πολιτικούς, δηλαδή για πνευματικούς ανθρώπους από τη μια και προδότες της πατρίδας από την άλλη. Ή όχι;

ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΖΩ2 του Ζωγράφου στις 3.5.2012