Η ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΜΕΡΑ ΘΕΑΤΡΟΥ

27 Μαρτίου - Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου

Η σημερινή ημέρα έχει ιδιαίτερη σημασία για τους έλληνες ηθοποιούς. Μπορεί σε άλλες χώρες της Ευρώπης να σημαίνει μια γιορτή του θεάτρου και να τιμούν τους ηθοποιούς τους και την προσφορά τους στο κοινωνικό σύνολο, αλλά εδώ δεν μπορούμε να χαρούμε τέτοιες γιορτές και τιμές, αφού καλούμαστε να τη γιορτάσουμε μέσα σε ένα κλίμα απόλυτης απαξίωσης του θεάτρου.

-         Οι αίθουσες διώκονται με το πρόσχημα της ασφάλειας του κοινού, που σε άλλες, προκλητικά κραυγαλέες περιπτώσεις, το ίδιο κοινό είναι εγκαταλελειμμένο στα νύχια κάθε μεγαλέμπορου της διασκέδασης.

-         Οι θεατρικές παραστάσεις έχουν εξοβελιστεί από τις στήλες των εφημερίδων και τα ‘ενημερωτικά’ έντυπα προωθούν τις παραστάσεις μόνο εκείνων που τους πληρώνουν.

-         Η νοοτροπία του λάϊφ-στάϊλ έχει εισχωρήσει σε όλα σχεδόν τα ηλεκτρονικά και έντυπα ΜΜΕ που αναφέρονται σε θεατρικές παραστάσεις και υποκριτικές επιδόσεις και μια αφόρητη ευκολία έχει πάρει τη θέση του σκληρού αγώνα πολλών θεάτρων να ψελλίσουν έναν σωστό θεατρικό λόγο.

-         Η τηλεόραση θεωρεί πολιτιστικές εκπομπές εκείνες που ασχολούνται με τη βλακεία κάποιων αυτόκλητων καλλιτεχνών.

-         Οι σχολές, οργανωμένες σε μια λογική βιοτεχνίας, εξακολουθούν κάθε χρόνο να παράγουν κατά εκατοντάδες άνεργους ηθοποιούς.

-         Όσοι έχουν καταφέρει να βρουν, για ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα, μια θέση σε κάποιο μεγαλόσχημο θίασο, υφίστανται μια εκμετάλλευση που αγγίζει τα όρια του εξευτελισμού της ίδιας της έννοιας του καλλιτέχνη.

-         Οι μεγάλοι οικονομικοί κολοσσοί - που ξαφνικά ένιωσαν την ανάγκη να επενδύσουν στον Πολιτισμό και τον προσφέρουν αφειδώς, σε καλές τιμές και για όλα τα γούστα - μόνο υποψίες μπορούν να μας γεμίσουν.

-         Οι προοδευτικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί απαιτούν ένα τσουχτερό αντίτιμο για κάθε αναφορά στη δουλειά σου, όσο προοδευτική κι αν είναι αυτή.

Και πάνω απ’ όλα αυτά η προκλητική αδιαφορία της Πολιτείας, μιας Πολιτείας που ποτέ άλλοτε δεν αγνόησε τόσο έντονα την έννοια και την ανάγκη του πολιτισμού.

Έτσι οι άνθρωποι του θεάτρου που παλεύουν για την υπεράσπιση της αξιοπρέπειάς τους,  καλούνται να δώσουν έναν άνισο αγώνα για την επιβίωσή τους και την υποστήριξη της τέχνης τους, που συστηματικά και ηθελημένα υποβαθμίζεται.

Το ελληνικό θέατρο λοιπόν προσπαθεί να αρθρώσει τον δικό του λόγο, με ανύπαρκτη θεατρική παιδεία, με διακοπή κάθε κρατικής υποστήριξης, με έναν διαρκή διαφημιστικό βομβαρδισμό υπέρ των μεγάλων συγκροτημάτων που, σε ρυθμούς εργοστασιακούς, παράγουν ‘Πολιτισμό’ και με ένα αδυσώπητο κυνήγι των μικρών θεάτρων.

Κανείς δεν πείθεται ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας είναι η αιτία για την αδιαφορία της Πολιτείας, γιατί, ταυτόχρονα, το χρήμα ρέει άφθονο για ‘ημέτερες’ δραστηριότητες.

Κανείς δεν πείθεται για τις ιεραρχήσεις των αναγκών όπως προβάλλονται, γιατί καμιά μελέτη ή σχέδιο δεν υπάρχει για την αντιμετώπιση της πνευματικής κρίσης, επειδή κανείς δεν θεωρεί τον Πολιτισμό απαραίτητο αγαθό με το οποίο θα μπορέσει το άτομο να αντεπεξέλθει στην οικονομική βαρβαρότητα που τον μαστιγώνει.

Και το Θέατρο είναι μια από τις μοναδικές Τέχνες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση.

Σήμερα, Ημέρα του Θεάτρου, θα έπρεπε να στείλουμε το δικό μας μήνυμα σε όλους τους συναδέλφους, σε όλα τα πέρατα της γης:

Στην Ελλάδα δεν νοιάζονται για την πνευματική πρόοδο.

Στην Ελλάδα θέλουν να μας ξαναφέρουν τον Μεσαίωνα.

Στην Ελλάδα επιδοτείται μόνο η αποβλάκωση των μαζών.

Στην Ελλάδα δεν υπάρχει Υπουργείο Πολιτισμού.

Στην Ελλάδα δεν θέλουν τον Πολιτισμό.

Στην Ελλάδα το θέατρο δεν μπορεί να γιορτάσει την Ημέρα του Θεάτρου, επειδή του έχει επιβληθεί μια μαύρη και ίσως μακριά Νύχτα.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΙΜΑΘΕΙΑ

ΜΕ ΑΓΑΝΑΚΤΗΣΗ

Ένα σημείωμα, που επισυνάπτω, (http://www.athinorama.gr/theatre/article.aspx?id=1003332)

της Ιλειάνας Δημάδη στο ‘αθηνόραμα’ με εξώθησε να παραβώ τις αρχές μου και να απαντήσω. Την απάντησή μου την έστειλα επώνυμα στο ηλεκτρονικό περιοδικό περιμένοντας να την δημοσιεύσουν,  και την ανέβασα στον λογαριασμό του Theatro Stoa στο face book.

Αγαπητή Ιλειάνα,

στις κριτικές σου έχεις το αναφαίρετο δικαίωμα να εκφράζεις  την προσωπική σου γνώμη για μια παράσταση, αλλά αυτού του είδους τα σημειώματα θα έπρεπε να είναι περισσότερο προσεκτικά και να στέκονται με σεβασμό απέναντι σ’ εκείνους που έχουν χύσει ιδρώτα για το ελληνικό θέατρο. Εσκεμμένα αποσιωπάς την ύπαρξη και δεύτερου έργου του Βάϊς  που παίζεται στην Αθήνα και που έχω ανεβάσει στη Στοά, αλλά αυτό θα το θεωρήσω απλώς σαν μια μικρότητα και δεν θα ασχοληθώ. Το να αφορίζεις όμως έτσι εύκολα όλο το ελληνικό θέατρο που δεν ασχολείται με το πολιτικό έργο, είναι μια άνευ προηγουμένου ύβρις που μόνο από αδαή ή αμόρφωτο ή ανιστόρητο άνθρωπο μπορεί να προέλθει. Μια μικρή αναδρομή στα τελευταία σαράντα πέντε χρόνια θα σου έδειχνε ότι σε όλη τη διάρκεια της δικτατορίας, που εσύ ίσως δεν είχες γεννηθεί ακόμη, πολλοί θίασοι δεν κάναμε τίποτα άλλο από το να παρουσιάζουμε έργα εναντίον της χούντας για τα οποία πολλοί από εμάς έχουμε διωχθεί. Αλλά και από τη μεταπολίτευση και μετά ψάχνοντας, θα βρεις στο ρεπερτόριό μας – και επιμένω δεν μιλάω μόνο για τη Στοά – έργα που η πολιτικότητά  τους ήταν και είναι μεγαλύτερης οξύτητας από αυτά που είδες στη Στέγη,  που απ’ ό,τι κατάλαβα ανήκουν σε ένα θέατρο-καταγγελίας/διαμαρτυρίας. Ένας κατάλογος θα σε έπειθε, αλλά θα χρειαστούνε πολλές σελίδες. Κατανοώ την επαγγελματική σου ανάγκη να προβάλλεις το φεστιβάλ της Στέγης, αλλά πρέπει να σου θυμίσω ότι υπήρξαν ηθοποιοί που μετά το τέλος μιας παράστασης  πέρασαν τη νύχτα τους στα μπουντρούμια της ασφάλειας, άλλοι ταξίδεψαν για τα νησάκια και άλλοι, πάρα πολλοί, συνέχισαν τον αγώνα τους, παίζοντας καθημερινά με τη φωτιά της αστυνομίας αλλά και του ταμείου, ανεβάζοντας ‘δυσάρεστα’ έργα. Κάθε προοδευτικός καλλιτέχνης χαιρετά τους βαλκάνιους συναδέλφους που οργίζονται. Αλλά και κάθε προοδευτικός δημοσιογράφος, όπως εσύ, θα έπρεπε να τους καταχωρεί ανάμεσα στην πληθώρα των ιθαγενών της πατρίδας του, που παλεύουν τον αγώνα τον δύσκολο και τον επικίνδυνο. Πολύ πιο επικίνδυνο δε, επειδή δεν έχουν καμιά στέγη να τους προστατέψει.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

Ω! ΕΤΑΙΡΙΑ...

Πώς θα βγούμε από την κρίση

Δεν πίστευα στα μάτια μου διαβάζοντας το ρεπορτάζ κάποιας  Άρτεμης Τζίτζη στο ‘αθηνόραμα’ της 12.3.14. Στην Ελλάδα της πείνας και της εξαθλίωσης, στην Ελλάδα της κατάθλιψης και της ανεργίας, στην Ελλάδα των αυτοκτονιών και των απολύσεων, στην Ελλάδα που ο λαός της, το μεγαλύτερο κομμάτι του, εδώ και μερικά χρόνια περνάει μια από τις δυσκολότερες περιόδους του, προσπαθώντας όπως-όπως να επιβιώσει, μπορεί να υπάρχει έντυπο που να δημοσιεύει αυτή την πρόκληση; Και μάλιστα ένα λαϊκό έντυπο που δεν απευθύνεται στην ξιπασμένη γκλαμουριά των νεόπλουτων, αλλά σε ένα λαϊκό κοινό, μιας κοινής, απλής διασκέδασης; Είναι δυνατόν να δημοσιεύεται ένα τέτοιο κείμενο, μιας, έτσι κι αλλιώς, προκλητικής φιέστας, προβάλλοντας την ξιπασιά, την ανοησία και την προκλητικότητα με την οποία μερικοί άνθρωποι μπορούν ανέξοδα να σκέφτονται και να λειτουργούν, εν μέσω μιας πανεθνικής τραγωδίας; Είναι δυνατόν να αναφέρεσαι σε αποδομημένες χωριάτικες σαλάτες και σε μεταμοντέρνες ελληνικές κουζίνες, ενώ τα συσσίτια και τα κοινωνικά παντοπωλεία πληθαίνουν; Είναι δυνατόν να συντάσσεις τη φράση: έξη σεφ έκανα αγώνα για να κρατήσουν ψηλά τη γαστρονομική σημαία «στα τέσσερα χρόνια της οικονομικής κρίσης», όταν ενάμιση εκατομμύριο άνθρωποι έμειναν άνεργοι αυτά τα τέσσερα χρόνια;  Να αναφέρεις τη μαλακία που είπε ο ηλίθιος κινέζος δημοσιογράφος που ‘’αισθάνθηκε μεγάλη άνεση τρώγοντας ένα πρωτοποριακό σοφρίτο’’; Να αναφέρεσαι σε γλυκά τζατζίκια, καυτές γαστρονομικές εξελίξεις και εκσυγχρονισμό της ελληνικής κουζίνας;

Δεν πρόκειται απλώς για ένα κακό κείμενο, κατάλληλο για ένα ελεεινό περιοδικάκι της σειράς, πρόκειται για τον ορισμό της πρόκλησης. Είναι επειεικώς εξοργιστικό. Για κάποια στιγμή  πίστεψα ότι είναι στημένο για να εκθέσει τη Δαμανάκη, την Κεφαλογιάννη, τους υπουργούς τουρισμού και τους διάφορους κοσμικούς μαϊντανούς που έσπευσαν να φωτογραφηθούν περιχαρείς για να διαιωνίσουν την εμετική τους προβολή, αλλά γρήγορα διαπίστωσα ότι μόνο χιούμορ δεν διέθετε το ελεεινό κείμενο. Εδώ μιλάει για αναγέννηση της ελληνικής κουζίνας, για ανασύνθεση της παράδοσης, μιλάει για εξαγωγή των γαστρονομικών κατακτήσεών μας, για δεκαπέντε δημοσιογράφους που ήρθαν ειδικά από το εξωτερικό για τη σπουδαία τελετή! Και ακόμη επιλέγει από τις βαρυσήμαντες ομιλίες, ειδικές φράσεις, που πρέπει να είσαι πολύ αδαής για να μην καταλάβεις το βαθύτερο νόημα της γιορτής.

«…δηλώνει(η πρωτοβουλία του περιοδικού) με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο την επιλογή της πολιτείας καθώς και των παραγωγικών δυνάμεων του τόπου να αναδείξουν και να κάνουν γνωστό σε διεθνές επίπεδο τον ελληνικό γαστρονομικό πολιτισμό αλλά και να τον θέσουν στην υπηρεσία της τουριστικής ανάπτυξης», είπε η κ. Κεφαλογιάννη.

«Ήταν μεγάλη μου χαρά και τιμή να συμμετάσχω σε μια τόσο σημαντική διοργάνωση στον τομέα του τουρισμού και της γαστρονομίας. Τέτοιες εκδηλώσεις θεωρώ ότι πρέπει να αποτελούν μέρος της εθνικής στρατηγικής για τον τουρισμό», δήλωσε η Katarzyna Sobierajska, γενική γραμματέας του υπουργείου Τουρισμού και Αθλητισμού της Πολωνίας. Είναι «μια πολύ καλή και δημιουργική πρωτοβουλία και το γεγονός ότι έχουν την υποστήριξη της κυβέρνησής σας είναι ιδιαίτερα σημαντικό», είπε ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας της Ουγγαρίας Istvan Komoroczki.

Και το κερασάκι από την πάλαι ποτέ σημαία των εξεγερμένων: «Είναι πολύ ωραίο που βρισκόμαστε όλοι σε αυτήν τη θαυμάσια εκδήλωση, ώστε οι υπουργοί να έχουν ιδία αντίληψη για τον πλούτο της ελληνικής γαστρονομίας, η οποία μπορεί να γίνει η κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη του τουρισμού και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας». Τάδε έφη Μαρία Δαμανάκη, επίτροπος Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας στην Ε.Ε.

Το μήνυμα το πήραμε: μπορούμε να εξελιχθούμε στα καλύτερα γκαρσόνια της Ευρώπης. Μας το είπανε με χιλιάδες τρόπους, ημέτεροι και ξένοι. Σεφ έχετε, αναδομημένες συνταγές έχετε, μεταμοντέρνες κουζίνες φτιάξατε, δημοσιογράφους υψίστης αισθητικής και εθνικής ευαισθησίας διαθέτετε, περιοδικά να τις υποστηρίξουν αποκτήσατε, έ, τι άλλο χρειάζεστε για να βγείτε από την κρίση; Φάτε και ένα μεταμοντέρνο ρυζόγαλο με καρυδόπιτα και ξεκινήστε την αναγέννηση της χώρας σας. Τι άλλα σκατά να σας δώσουμε; Ε, πιά!

ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ