Δημοσιεύω μια επιστολή που έστειλε ο συνάδελφος Στέφανος Ληναίος, σχετικά με τον θόρυβο που έχει γίνει για την παραμονή ή όχι του Γιώργου Λούκου στο Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου. Επιφυλλασσόμενος να γράψω τις σκέψεις μου πάνω στο θέμα, μένω προς το παρόν θεατής και αναγνώστης αυτών που συμβαίνουν και γράφονται, αηδιασμένος από την αμετροέπεια και τον λιβανωτό των ευνοουμένων της θητείας του Γ.Λ., όχι επειδή εγώ δεν υπήρξα ευνοούμενος του κυρίου Διευθυντού, αλλά επειδή απογοητεύομαι από την ευκολία με την οποία μερικοί άξιοι συνάδελφοι παρασύρονται σε υπερασπιστές μόνο και μόνο επειδή υπήρξαν οι μόνιμοι εκλεκτοί του.Υπερασπίζομαι τη νέα γενιά πολύ περισσότερο από μερικούς νεανίζοντες εξηνταπεντάρηδες δημοσιογράφους, επειδή εγώ, μαζί με πολλούς συνομηλίκους μου, ''αναγκαστικά ξεπερασμένους" κατά την ρήση επιφανούς καλλιτεχνικού συντάκτη, στήριξα τα νέα παιδιά χωρίς να τους φουσκώνω επιπόλαια τα μυαλά και χωρίς να προσμένω όφελος από την υποστήριξή μου. Όφελος παντός είδους...Ήμουν πάντοτε αντίθετος με κάθε μεσσιανισμό και αναγουλιάζω όποτε συναντώ αυτούς τους επιτήδειους που, καθόλου ανώφελα, στρώνουν τον δρόμο στον κάθε μεσσία έναντι κάποιων, όχι ολίγων αργυρίων, αλλά πολύ περισσότερο έναντι μιας λογικής που θυμίζει συμμορίες, μασωνίες, ομοτράπεζους και ομόκλινους. Από τους φίλους ηθοποιούς όμως θα περίμενα μια μεγαλύτερη επιφύλαξη σε κάθε μεγαλόσχημη διαμαρτυρία, επειδή πολλά έχουνε δει τα μάτια μας και πολλοί μεσσίες έχουν περάσει πάνω από το τομάρι του έλληνα και όχι μόνο καλλιτέχνη.

Παραθέτω το κείμενο του Στ. Ληναίου

ΦΕΣΤΙΒΑΛ   ΧΘΕΣ   -   ΦΕΣΤΙΒΑΛ  ΣΗΜΕΡΑ

           
Μια σύντομη απάντηση, της δικής μας γενιάς, στην επιστολή των 80 νέων ανθρώπων του θεάτρου μας που πιστεύουν ότι το Φεστιβάλ Αθηνών  ήταν, επί  πολλά  χρόνια, πριν το 2006, «ένας παρηκμασμένος, επαρχιώτικος, θεσμός..»

Παραθέτουμε κάποια στοιχεία, όσα μπόρεσε να συγκρατήσει η μνήμη μας.

1.-Ονόματα της  «παρακμής» στον «επαρχιώτικο θεσμό» ως το 2006: ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΛΑΣ, ΝΟΥΡΕΓΙΕΦ, ΜΑΡΘΑ ΓΚΡΑΧΑΜ, ΜΩΡΙΣ ΜΠΕΖΑΡ, ΜΠΑΛΕΤΤΑ ΜΠΟΛΣΟΙ, ΚΟΥΒΑΣ, Ν.ΥΟΡΚΗΣ, ΟΠΕΡΑ ΠΑΡΙΣΙΩΝ, ΠΡΑΓΑΣ, Ν.ΥΟΡΚΗΣ, ΛΟΝΔΙΝΟΥ, ΠΕΚΙΝΟΥ, ΠΑΜΠΛΟ ΚΑΖΑΛΣ, ΧΑΤΖΑΤΟΥΡΙΑΝ, ΙΑΝΝΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΥ, ΤΖΙΝΑ ΜΠΑΧΑΟΥΕΡ, ΡΟΣΤΡΟΠΟΒΙΤΣ, ΡΟΥΜΠΙΝΣΤΑΙΝ, ΔΑΒΙΔ ΟΙΣΤΡΑΧ, ΦΟΝ ΚΑΡΑΓΙΑΝ, ΜΠΕΡΝΣΤΑΙΝ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ, ΚΑΡΥΔΗΣ, ΧΩΡΑΦΑΣ, ΠΗΤΕΡ ΧΩΛ, ΣΤΡΕΛΕΡ, ΠΛΑΝΣΟΝ, ΡΟΝΚΟΝΙ, ΤΖΕΦΙΡΕΛΙ, ΝΤΑΡΙΟ ΦΟ, ΣΤΟΥΡΟΥΑ, ΙΑΝ ΜΑΚ ΕΛΛΕΝ, ΜΑΡΙ ΜΠΕΛ, ΤΕΡΕΝΣ ΓΙΑΚΟΜΠΙ, ΦΡΑΝΚ ΣΙΝΑΤΡΑ, ΓΙΑΠΩΝΕΖΙΚΑ ΝΟ ΚΑΙ ΚΑΜΠΟΥΚΙ, ΜΠΕΡΛΙΝΕΡ ΑΝΣΑΜΠΛ, ΚΟΜΕΝΤΙ ΦΡΑΝΣΑΙΖ, ΠΙΚΟΛΟ ΤΕΑΤΡΟ, ΛΑ ΜΑΜΑ, ΛΙΒΙΝΓΚ ΘΗΑΤΕΡ, ΚΑΙ ΤΗ ΜΗΔΕΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑΠΩΝΕΖΙΚΟΥ ΘΙΑΣΟΥ  ‘ΤΟΧΟ’  ΜΕ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΓΙΑΠΩΝΕΖΟ ΗΘΟΠΟΙΟ ΧΙΡΑ.

2.- Ονόματα Ελλήνων της «παρακμής» που τίμησαν τον «επαρχιώτικο θεσμό», άλλοι ερμηνεύοντας μεγάλα Ελληνικά και όχι μόνο ξένα έργα και άλλοι συμμετέχοντας και αποσπώντας πολλά βραβεία σε μεγάλα Διεθνή Φεστιβάλ:

ΜΙΝΩΤΗΣ, ΠΑΞΙΝΟΥ, ΡΟΝΤΗΡΗΣ, ΚΟΥΝ, ΣΟΛΟΜΟΣ, ΣΥΝΟΔΙΝΟΥ, ΚΩΤΣΟΠΟΥΛΟΣ, ΚΑΤΡΑΚΗΣ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΚΗΣ, ΒΑΛΑΚΟΥ, ΝΕΖΕΡ, ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ, ΑΡΩΝΗ, ΜΟΡΙΔΗΣ, ΚΑΛΛΕΡΓΗΣ, ΒΟΛΑΝΑΚΗΣ, ΧΟΡΝ, ΜΟΥΖΕΝΙΔΗΣ, ΚΑΤΣΕΛΗΣ, ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ. Και αναρωτιόμαστε γιατί το σημερινό Φεστιβάλ της  «ακμής», δεν έστειλε σε κάποιο ξένο Φεστιβάλ ούτε τη χρυσοπληρωμένη  ΗΛΕΚΤΡΑ του Στάιν, ούτε το Δημήτρη Παπαιωάννου.

3.-Υπενθυμίζουμε όλες τις προτάσεις μας για τα μεγάλα ελληνικά έργα που πρέπει να παρουσιάζονται στο Φεστιβάλ, χωρίς ποτέ, φυσικά, να αρνηθούμε και τις μεγάλες ξένες δημιουργίες.

Τη «Θάλασσα» του Σκαλκώτα, τον «Οιδίποδα» του Θόδωρου Αντωνίου, τις «Πύρινες γλώσσες» του Γιάννη Χρήστου, τα «Πυθοπρακτά» του Ιάνη Ξενάκη. Την Εβδομάδα Ελληνικής Μουσικής όπου ακούγαμε Στ. Βασιλειάδη, Γιάννη Παπαϊωάννου, Γιάννη Κωνσταντινίδη, Απέργη, Γαζουλέα, Κουρουπό, Σισιλιάνο, Δραγατάκη, Αδάμη.

Το σπουδαίο ποιητικό μας θέατρο, το παραγκωνισμένο από τους εμπορικούς θιάσους, είδε μέρες λαμπρές στο κατάμεστο Ηρώδειο. Σπουδαίοι σκηνοθέτες μας (Σολομός, Ντουφεξής, Μουζενίδης, Ευαγγελάτος, Κουν) τίμησαν με τη σύμπραξη μεγάλων ηθοποιών τον λόγο του Καζαντζάκη, του Πρεβελάκη, του Ρώτα, του Σικελιανού, του Θεοτοκά του Τερζάκη. Ένα μεγάλο θέατρο που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από το ποιητικό δράμα του ευρωπαϊκού εικοστού αιώνα, Λόρκα, Τ.Σ. Έλιοτ, Αρτσιμπάλ Μακ Λης, Κλωντέλ κ.α.

Στο Φεστιβάλ Αθηνών παλιότερα ο Σολομός, ανέβασε τα «Σόδομα και Γόμορρα » του Καζαντζάκη, ο Μουζενίδης με τον Κατράκη τον «Χριστόφορο Κολόμβο» ,ο Ευαγγελάτος την όπερα του Καλομοίρη πάνω στον «Κωνσταντίνο Παλαιολόγο» του και ο Σολομός πάλι την αριστουργηματική «Μέλισσα». Ο Σολομός επίσης ανέβασε τον «Λάζαρο» του Πρεβελάκη και το Εθνικό τη «Σίβυλλα» του Σικελιανού. Και ο Νίκος Κούνδουρος το «Διγενή».

4.-Και τελειώνουμε, απαντώντας και σε μια ατυχέστατη δημοσιογραφική φράση, περί διαφάνειας:  «Έκλεισε το τηλέφωνο σε όλον αυτόν τον εσμό των μετρίων, που θεωρούσαν Ηρώδειο και Επίδαυρο βιλαέτι τους».

α) Εμείς,  «ο  εσμός των μετρίων…», δεν θα πούμε βέβαια ποτέ το ίδιο και  για πολλούς από τους  άξιους  80  που  υπογράφουν  και  είναι   ΜΟΝΙΜΟΙ συνεργάτες  του Φεστιβάλ, του Εθνικού, του Μεγάρου και πολλών άλλων πολλαπλών πολιτιστικών εκδηλώσεων,  από το 2006 μέχρι και σήμερα.

β) Θα ρωτήσουμε όμως γιατί από το 2006 μέχρι σήμερα δεν έγινε  ΟΥΤΕ  ΕΝΑΣ ολοκληρωμένος οικονομικός απολογισμός. Και δεν θα μάθουμε ποτέ, φυσικά, τα κέρδη και τις ζημιές, το κόστος παραγωγών, τις προμήθειες των ατζέντηδων, τις αμοιβές των συνεργατών  και ποια  έντυπα και ποιοι δημοσιογράφοι πληρώθηκαν και πόσο, για τις  πανάκριβες δημόσιες σχέσεις. Ούτε καν πόσα πήρε η Σαουμπίνε που έχει έλθει 6 φορές μέσα σε 6 χρόνια…

γ) Όπως δεν μάθαμε ποτέ για ποιο λόγο τα πρώτα χρόνια της εξαετίας, η πλειοψηφία των μελών του  Δ.Σ. ήταν ξένοι διευθυντές ξένων φεστιβάλ και οι συνεδριάσεις του γίνονταν(αν και όταν γίνονταν..) με…τηλεδιάσκεψη: Αθήνα, Λυών, Αβινιόν, Μονακό.. Ούτε θα μάθουμε ποτέ βέβαια αν οι διεθνείς αυτοί ατζέντηδες πληρώνονταν.

δ) Ως προς το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα πριν και μετά το 2006, οι κριτικές και τα σχόλια, θετικά και αρνητικά, μιλούν από μόνα τους. Και είναι πολλά και αποκαλυπτικά, γνωστά στο πανελλήνιο.

Αναγκαστήκαμε να συντάξουμε αυτή την απάντηση υπερασπιζόμενοι μια ολόκληρη  γενιά που προσπάθησε, με όλα τα λάθη της,  μέσα από τα χαλάσματα του πολέμου, της κατοχής, του εμφύλιου και της δικτατορίας, να επιβιώσει, να ξαναχτίσει την Ελλάδα  και ταυτόχρονα να  ξαναδημιουργήσει έργα Νεοελληνικού Πολιτισμού και Ποιότητας ζωής. Ελπίζοντας ότι θα ξανάρθουν κάποιες μέρες που θα ξαναβρούν την παλιά τους αίγλη όλοι οι αρχαίοι χώροι με τα μεγάλα και καταξιωμένα Ελληνικά και ξένα έργα, παράλληλα με τις σύγχρονες αναζητήσεις σε άλλους, νέους, χώρους.  Και  θα  έχει  ξεχαστεί και  η βλάσφημη δήλωση  ( Ελευθεροτυπία,6.6.08), του κ. Προέδρου του Φεστιβάλ:  « Δεν νομίζω ότι το θέατρο της Επιδαύρου είναι ιερότερο απ' οποιοδήποτε άλλο»!! Γιατί ξέρουμε καλά και το ξέρει καλά και η σημερινή γενιά, ότι όσες αίθουσες «Πειραιώς 260» κι αν αξιοποιηθούν,  την Επίδαυρο και το Ηρώδειο δεν θα τα αντικαταστήσουν ποτέ. Για λογαριασμό  όσων  ζουν κι όσων έφυγαν για πάντα..

Στέφανος Ληναίος – 27.8.12  - stefan28@on.gr